Ο αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Ειδικών Παιδαγωγών δίνει μερικές χρήσιμες συμβουλές.
Καταρχάς να κατανοήσουμε την έκτακτη κατάσταση, μιας και είμαστε στην αρχή και στην ουσία έχει περάσει ένα δεκαπενθήμερο που όλοι μας αλλά κυρίως τα παιδιά δεν το αντέχουν. Τα παιδιά καλοί, μέτριοι ή αδύνατοι μαθητές αγαπούν το σχολείο τους πρώτα-πρώτα για την κοινωνική του δράση, δεν είναι τυχαία η έκφραση: «μου αρέσει το σχολείο για τα διαλείμματα του». Έχασαν λοιπόν το σχολείο τους, έχασαν επίσης το φροντιστήριο των μαθηματικών ή των αγγλικών τους, έχασαν κυρίως την βόλτα τους και το γυμναστήριό τους γενικά ανατράπηκε η ζωή τους ή καθημερινότητά τους.
Εδώ και είναι λογικό αρχίζει το πρόβλημα που δεν έχει αφετηρία την ψυχογενετική κατάσταση του παιδιού αλλά επιδρά στην ψυχολογία του με απότομο και αρνητικό τρόπο. Αισθάνεται ότι, έστω και λιγότερο κινδυνεύει η ζωή του αλλά περισσότερο η ζωή του παππού ή της γιαγιάς και βέβαια των γονιών του, επίσης προβληματίζεται για το μέλλον της εργασία τους, βλέπει στο σπίτι τους πρώην εργαζόμενους γονείς να είναι λίγο ή πολύ ατημέλητοι λόγω της κοινωνικής απομόνωσης και συνήθως όλο αυτό το σκηνικό συμπληρώνεται από οικογενειακές εντάσεις και συγκρούσεις που πιθανόν να υπήρχαν στο παρελθόν αλλά σίγουρα όχι με τόση ένταση και συχνότητα. Έτσι ζει μια κατάσταση έκτακτη ανάγκης ή ας πούμε συναγερμού που προξενεί φόβο.
Πρώτα ο Caplan (1964) και επίσης στη συνέχεια οι James και Gilliland (2005) έχουν προσδιορίσει τις κρίσεις: Ως γεγονότα που θεωρούνται δυσανάλογα δύσκολα και που υπερβαίνουν αρκετά τις διαθέσιμες δυνατότητες του ατόμου και τους ετοιμοπόλεμους μηχανισμούς αντιμετώπισης. Αλλιώς, η κρίση είναι μια ξαφνική/παροδική κατάσταση που αποσταθεροποιεί το άτομο, ερχόμενο αντιμέτωπο με μια απειλητική κατάσταση, που την αντιλαμβάνεται ως σημαντική, αλλά δεν μπορεί ούτε να την αποφύγει, ούτε να την επιλύσει, σ’ αυτήν τη χρονική στιγμή, με τις συνήθεις διαδικασίες και τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων που διαθέτει.
Κατάσταση του Συναγερμού: Ο φόβος που είναι μία καθόλα φυσιολογική αντίδραση σε γεγονότα που απειλούν την προσωπική ζωή ή ασφάλεια μας, στην ουσία είναι μία ζωτική αντίδραση προσαρμογής, μια αντίδραση που απορρέει από βιοφυσιολογικούς μηχανισμούς του σώματος. Είναι υποπροϊόντα φυσιολογικών αλλαγών στη βιοχημική κατάσταση του σώματος που συμβαίνουν όταν ελευθερώνεται η αδρεναλίνη (ορμόνη που εκκρίνεται από τα επινεφρίδια) μέσα στην κυκλοφορία το αίματος. Επίσης το αυτόνομο νευρικό σύστημα αποτελείται από δύο μέρη τα οποία λειτουργούν κάπως ανταγωνιστικά μεταξύ τους. Το ένα καλείται συμπαθητικό, ενώ το άλλο ονομάζεται παρασυμπαθητικό σύστημα. Το συμπαθητικό σύστημα συνεργεί στην προσαρμογή του σώματος σε κατάσταση συναγερμού ενώ ο κύριος ρόλος του παρασυμπαθητικού συστήματος είναι η κανονική ρύθμιση της βιολογικής δραστηριότητας των οργάνων του σώματος (Παρασκευόπουλος & Herbert, 2013). Ας υποθέσουμε λοιπόν σήμερα ότι ένα παιδί λογικά φοβηθεί για την κατάσταση του κορωνοϊού τότε παρουσιάζονται τα εξής προβλήματα: Αύξηση των καρδιακών παλμών και της πίεσης του αίματος, αύξηση της αναλογίας του σακχάρου στο αίμα, αναστολή της πέψης κ.τ.λ. Όλη αυτή η ένταση φέρνει άγχος, αϋπνία και μια γενική ψυχοσωματική δυσφορία.
Αυτή την κατάσταση την βιώνουν τα παιδιά καθημερινά και όλες αυτές οι βιοχημικές δράσεις συμβαίνουν στον οργανισμό τους. Βέβαια δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια αλλά διαφέρουν έτσι τα παιδιά με προσωπικότητα μεγάλης εσωστρέφειας είναι ιδιαίτερα επιρρεπή σε δυσπροσαρμοστικές καταστάσεις σαν την τωρινή. Όμως στην σημερινή φάση της απαγόρευσης κυκλοφορίας και συναθροίσεων όλα τα παιδιά οδηγήθηκαν σε αναγκαστική εσωστρέφεια.
Γράφει ο Γιάννης Νικολόπουλος
Μαθηματικός- Ειδικός Παιδαγωγός, Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Ειδικών Παιδαγωγών